Na stepach Azji Środkowej

1 grudnia 2015

23 listopada 2015 r. członkowie i sympatycy Koła Turystycznego „Cyba” z wielkim zainteresowaniem wysłuchali opowieści pana Aleksandra Sarneckiego o jego podróżach po Kazachstanie Kirgistanie i Chinach Zachodnich. Kilka ciekawych pod względem przyrodniczym miejsc z opisem.

Po stepie można bezpiecznie jeździć i do 80km/h, lecz najczęściej jest to do 40km/h. Kierowcy naprawdę mają doskonałą orientację bo po godzinie, dwóch, jazdy widok nadal jest taki sam….

Rozległy step kryje ślady cywilizacji sprzed tysięcy lat jak i ludzkie tragedie – szczególnie te z lat 40-ch XX wieku. Kurchany czy samotne mogiły często można spotkać nawet bardzo daleko od obecnych szlaków komunikacyjnych co świadczy o dawnym bogactwie życia na dzisiejszych pustkowiach.

Kanion Szaryn to ponad 150 kilometrowy przełom, który rzeka Szaryn wyryła w stepie Kazachstanu. Zachodnia ściana kanionu w 80-ch latach XX wieku została bardzo silnie ufortyfikowana przez, zabetonowanie wież czołgowych, działobitni i ciągu fortyfikacji tworzących drugą linię obrony przed chińską inwazją…

Dolina Zamków to najbardziej znana turystyczna atrakcja w dolinie Szarynu z licznymi formami skalnymi w materiale osadowym ponad czarnym bazaltowym podłożem. Dolina ma ponad 2 km długości, do 80 m szerokości i wgłębia się w otaczający step na ok 300m.

Turpan oymanligi Kotlina Turfańska تۇرپان ئويمانلىغى .ok 100 x 50km jedna z największych depresji na Ziemi -154m. Średnia dzienna temperatura lipca powyżej 40C (+60 w słońcu) a stycznia -10C. Roczne opady poniżej 20mm. Jednocześnie w ostro kontynentalnym klimacie różnice wysokości wzniesień otaczających kotlinę dochodzą do 1000m, a w odległości kilkunastu kilometrów piętrzą się pięciotysięczniki Bogdo-Uła. W kotlinie znajduje się uśpiony od 1120r niewielki wulkan.

Z zaśnieżonych gór od ponad 5000 lat podziemnymi kanałami do kotliny jest doprowadzona woda. Kiarizowy system irygacyjny o łącznej długości ponad 5000km (pod ochroną UNESCO) nawadnia żyzną kotlinę w której uprawia się ponad 100 gatunków winorośli. Suszarnie na zboczach kotliny produkują cudownie smaczne rodzynki, daktyle, morele…

Najwieksze miasto Turfan, obok ruiny Gaoczan i cmentarzysko Janhaj gdzie w 2011 roku w sarkofagach M21 i M 157 sprzed 12tyś lat p.n.e. odkryto najstarsze spodnie.

Śpiewający Barchan – piaszczysta wydma. Geologiczna zagadka o długości 3km i wysokości 150m w środku skalistego stepu pomiędzy pasmami Dużych i Małych Kałkanów. Jedno z kilku miejsc na Ziemi, gdzie drobinki piasku 0,1 – 0,5mm z zawartością krzemionki emitują w zależności od siły wiatru dźwięki od słabych pisków po huk silników odrzutowych.

Mając determinację i trochę szczęścia można zwiedzić poligon atomowy i jego muzeum w Kurchatowie (do lat 90-tych skrytego za nazwą stacja końcowa…). Szczególne wrażenie robi „pole doświadczalne ”, jeziora atomowe w epicentrach prób i budowle do określania siły rażenia – słynne gęsi czyli żelbetowe słupy – oraz linijka -jednakowych żelbetowych szkieletów na przestrzeni wielu kilometrów. Oprócz czabanów (pasterzy owiec) czasem jeszcze można napotkać pozostałe po próbach metalowe resztki, które nadal sprzątają złomiarze.

Chiny są różnorodne, barwne, wielonarodowe, więc całkiem inne niż stereotypy których uczą nas w szkole….

Szczególnie uwagę zwracają detale dopieszczone setkami rąk i godzin pracy chińczyków

Aleksander Sarnecki